De technosfeer als opslag: duurzame huis- en bouwartikelen benutten voor koolstofopslag

AmsterdamMenselijke producten blijken een onverwacht grote rol te spelen in de opslag van koolstof, zo blijkt uit een recente studie. Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen, geleid door Klaus Hubacek en Franco Ruzzenenti, ontdekten dat elk jaar ongeveer 400 miljoen ton fossiele koolstof wordt toegevoegd aan duurzame goederen zoals plastic en gebouwen. Dit proces maakt deel uit van de zogenaamde "technosfeer," die alle door mensen gemaakte voorwerpen omvat, zelfs diegene die we weggooien.

In 2011 werd bijna 9% van de koolstof die uit fossiele brandstoffen werd gehaald, opgeslagen in duurzame goederen in plaats van als CO2 uitgestoten. Deze opslag is vergelijkbaar met de hoeveelheid CO2 die de EU dat jaar uitstootte. De sectoren met de grootste fosiele koolstofopslag zijn onder andere:

Belangrijke sectoren in de bouw- en productie-industrie

• De bouw van gebouwen en infrastructuur neemt 34% van de markt in beslag.
• Producten van rubber en plastic vormen 30% van het geheel.
• Bitumen, essentieel voor wegen en dakbedekking, vertegenwoordigt 24%.
• De productie van machines en apparatuur beslaat 16% van de sector.

Tussen 1995 en 2019 werd ongeveer 8,4 miljard ton fossiele koolstof vastgelegd in door mensen gemaakte producten. De manier waarop we met afval omgaan, vormt echter een uitdaging. Het grootste deel van deze koolstof belandt op stortplaatsen, wordt verbrand of wordt afval. Slechts een klein deel wordt gerecycled. Omdat sommige materialen tientallen tot honderden jaren meegaan, is efficiënt afvalbeheer essentieel om milieuproblemen en extra emissies te voorkomen.

De onderzoekers stellen voor om de levensduur van producten te verlengen en recycling te bevorderen. Daarnaast benadrukken ze het belang van beleid om afvalstort van afvalstoffen te verminderen. In toekomstige onderzoeken zal het team zich richten op biogene koolstof, zoals hout, om andere mogelijkheden voor koolstofopslag in duurzame goederen te verkennen. Deze inzichten kunnen nieuwe strategieën voor koolstofopslag vormen, eventueel door het gebruik van plantaardige materialen in de bouw.

Langdurige opslag

Om het potentieel van door mensen gemaakte objecten als langetermijnopslag voor koolstof te begrijpen, is het belangrijk hun rol als groeiende koolstofput te erkennen. De studie benadrukt de aanzienlijke ophoping van fossiele koolstof binnen de technosfeer elk jaar, wat verwijst naar alle door mensen gemaakte producten, structuren en artefacten. Deze bevindingen tonen aan dat een aanzienlijk deel van de koolstof voor lange termijn kan worden opgeslagen in menselijke materialen, zolang deze intact blijven en niet degraderen.

Overweeg deze lijst van elementen die de technosfeer vormen:

Gebouwen en infrastructuur, kunststoffen en andere duurzame producten, rubberen artikelen, machines en apparatuur

Deze materialen, zoals gebouwen of duurzame kunststoffen, slaan na verloop van tijd koolstof op. In tegenstelling tot natuurlijke koolstofputten zoals bossen of oceanen, maken deze materialen geen deel uit van de natuurlijke ecosystemen waar koolstof normaal gesproken circuleert. Ze vormen daarentegen een opslagvorm die door onze economieën en dagelijkse levens is gecreëerd.

Met deze potentie komen ook uitdagingen. De duurzaamheid van deze vormen van koolstofopslag hangt vaak af van goed afvalbeheer. Als voorwerpen worden verbrand of niet goed worden weggegooid, kunnen ze in plaats van een netto koolstofput bij te dragen juist tot emissies leiden. Daarom is het essentieel om de levensduur te verlengen en de recyclingpercentages van deze materialen te verhogen.

De studie moedigt aan om niet alleen naar de uitstoot van koolstof te kijken, maar ook naar de koolstofvoorraden. Het benadrukt het belang van beleid en praktijken die gericht zijn op het behouden van deze voorraden zo lang mogelijk. De gevolgen zijn aanzienlijk. Door recyclingmethoden en grondstofbeheer te verbeteren, kan men onnodige koolstofuitstoot verminderen en de voordelen van deze voorraden maximaliseren.

Onderzoek naar de inzet van biogene koolstof in duurzame producten, zoals hout of andere plantaardige materialen, kan de strategieën voor koolstofopslag diversifiëren. Dit biedt een aanvullende mogelijkheid om de uitstoot te verminderen en tegelijkertijd de methoden voor langdurige koolstofopslag uit te breiden.

Toekomstige strategieën

Wanneer we naar de toekomst kijken, is het duidelijk dat het beheren van de koolstof die in onze bouwmaterialen en huishoudelijke artikelen is opgeslagen, essentieel is. Het onderzoek belicht verschillende strategieën om het potentieel van de technosfeer als koolstofopslag te benutten en tegelijkertijd milieurisico's te verminderen. Hier zijn enkele acties die we kunnen ondernemen:

Verleng de levensduur van producten: Ontwerp producten en gebouwen om langer mee te gaan, zodat koolstof langer behouden blijft. Verhoog de recyclingpercentages: Verbeter recyclingprocessen om afval om te zetten in nieuwe producten en hiermee de behoefte aan nieuwe koolstofbronnen te verminderen. Ontwikkel betere afvalbeheerpraktijken: Optimaliseer beheer van stortplaatsen om uitstoot en vervuiling te minimaliseren. Bevorder het gebruik van biogene materialen: Overweeg natuurlijke materialen zoals hout voor de bouw, die koolstof op natuurlijke wijze kunnen opslaan.

Deze strategieën richten zich zowel op het opslaan van materialen binnen de technosfeer als op de milieu-impact ervan. Door de levensduur van materialen te verlengen en ze te recyclen, kunnen we de hoeveelheid fossiele koolstof in afvalstromen verminderen. Dit verlicht de druk op stortplaatsen en beperkt de uitstoot door verbranding.

Het gebruik van biogene materialen biedt een boeiende alternatieve aanpak. Materialen afkomstig van planten, zoals hout, kunnen een hernieuwbare manier bieden om koolstof op te slaan. Bovendien dragen ze bij aan de natuurlijke koolstofcyclus, in tegenstelling tot producten die uit fossiele brandstoffen afkomstig zijn.

Effectief beleid is essentieel. Regels die langere productlevensduur bevorderen en betere recycling mogelijk maken, kunnen deze strategieën versterken. Overheden en industrieën moeten samenwerken om regelgeving te creëren die duurzame praktijken ondersteunt. Kleine veranderingen, zoals het verbeteren van de duurzaamheid van alledaagse producten en het toegankelijk maken van recycling, kunnen samen een aanzienlijk verschil maken.

Uit een onderzoek van de Universiteit van Groningen blijkt dat het belangrijk is om na te denken over hoe we het opgeslagen koolstof in onze gebouwen en producten beheren. Door deze strategieën te integreren, kunnen we niet alleen koolstof opslaan, maar ook een duurzamere interactie met onze omgeving creëren.